Środki stylistyczne
Środki stylistyczne (inaczej poetyckie)
używane są w literaturze, choć czasami również w filmie.
Ich zadaniem jest wywołanie u czytelnika (bądź widza)
określonych emocji, pobudzenie wyobraźni.
Wyróżniamy środki stylistyczne:
- semantyczne (np. epitet, metafora, oksymoron, porównanie);
- składniowe (np. apostrofa, epifora, anafora, pytanie retoryczne);
- fonetyczne (rym, rytm, onomatopeja);
- słowotwórcze;
- leksykalne.
|
Środek stylistyczny (poetycki) |
Objaśnienie | Przykład |
| Epitet | Określa cechę przedmiotu, najczęściej jest to przymiotnik | Czerwone serce; |
| Porównanie |
Porównanie ze sobą pewnych zjawisk, aby uwidocznić ich cechy. Zestawienie to odbywa się przy pomocy zaimków: jak, na kształt, jakby. |
Dumny jak paw; |
| Anafora | Powtórzenie tego samego wyrazu/wyrazów na początku zdań, wersów. | „Jak moje oczy topią się – mdleją, Jak myśli rzucają ze dna, Jak iskry sypią, jak łzami leją..." |
| Epifora | Powtarzanie tego samego wyrazu/wyrazów na końcu zdań, wersów. | „I niebo jak biała Niagara, I droga jak biała Niagara, I pamięć jak biała Niagara O Tobie jak biała Niagara.” |
| Uosobienie | Nadanie cech ludzkich zwierzętom, zjawiskom, rzeczom, roślinom. |
"Kiedy wół był ministrem i rządził rozsądnie,szły, prawda, rzeczy z wolna, ale szły porządnie." |
|
Ożywienie (animizacja) |
Nadanie cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom, roślinom. | Chmura goni chmurę |
| Apostrofa | Zwrot do osoby, bóstwa, zjawiska, które najczęściej występuje na początku utworu. | "Litwo! Ojczyzno moja!" |
|
Onomatopeja (dźwiękonaśladownictwo) |
Naśladowanie za pomocą środków językowych zjawisk dźwiękowych (głosów i odgłosów) z otaczającej rzeczywistości. |
Hau, hau; Szelest. |
|
Metafora (przenośnia) |
Wyrażenie, które poprzez nietypowe połączenie wyrazów uzyskuje nowe znaczenie. |
Las rąk; Morze łez. |
|
Pytanie retoryczne |
Pytanie niewymagające odpowiedzi. | „Któż wytrwa, gdy go ognie niebieskie pochwycą?” |
|
Oksymoron |
Zestawienie ze sobą wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu, wzajemnie wykluczającym się. |
Gorący lód; Blask ciemnieje. |